Samobójstwa seniorów w instytucjach opiekuńczych

Stany Zjednoczone są krajem, w którym liczba samobójstw stale wzrasta. W 2017 r. życie odebrało sobie ponad 47 tys. osób. Wśród samobójców są osoby zaawansowane wiekowo, w tym duża grupa pensjonariuszy placówek opieki długoterminowej. Przypadki samobójstw wśród tej ostatniej zbiorowości są często pomijane w oficjalnych statystykach.

Półroczne śledztwo dziennikarskie prowadzone przez Kaiser Health News* oraz PBS NewsHour** wykazało, że starsi Amerykanie „po cichu” zabijają się w placówkach opiekuńczo-leczniczych, centrach wsparcia życiowego dla seniorów oraz domach opieki dla dorosłych.

Niedostateczna jakość dokumentacji pobytowej i medycznej nie pozwala na dokładne określenie liczby takich zgonów. Jednak analiza materiału źródłowego dostarczonego przez badaczy z Uniwersytetu Michigan sugeruje, że setki samobójstw osób starszych ma miejsce właśnie w instytucjach opiekuńczych. Co gorsza, jak wynika z badań, tysiące osób może być zagrożonych próbą samobójczą, ponieważ co trzeci mieszkaniec instytucji opiekuńczej zgłasza, że miewa myśli samobójcze.

Decyzja o odebraniu sobie życia jest skutkiem tragicznej kombinacji kilku niekorzystnych czynników. Ale fakt, że starsi Amerykanie giną z własnej ręki w bezpiecznych, nadzorowanych miejscach, rodzi pytanie o to, czy placówki opiekuńcze wystarczająco dużo uwagi poświęcają stanom psychospołecznym podnoszącym ryzyko próby samobójczej. U osób starszych istotnymi czynnikami są: stan zdrowia psychicznego, unieruchomienie po upadku oraz brak więzi i łączności z bliskimi oraz wydarzenia takie jak utrata współmałżonka czy opuszczenie własnego domu.
 
Międzynarodowe Stowarzyszenie ds. Zapobiegania Samobójstwom i organizacja Befrienders Worldwide tworzą specjalistyczne centra kryzysowe dla osób starszych. Uruchomiono telefony zaufania, obsługiwane przez specjalistów i wolontariuszy przeszkolonych w zakresie interwencji kryzysowych w sytuacjach związanych z samobójstwem.  

Badania nad zjawiskiem śmierci samobójczej w instytucjach opiekuńczych są utrudnione. Żadne przepisy federalne nie wymagają zgłaszania takich zgonów i większość stanów nie liczy lub nie ujawnia, ilu pensjonariuszy instytucji opiekuńczych umiera na skutek targnięcia się na własne życie.

Prof. Briana Mezuk, epidemiolog z Uniwersytecie Michigan, ustaliła, że wskaźnik samobójstw osób starszych przebywających w domach opieki w stanie Wirginia był prawie taki sam, jak tenże wskaźnik w populacji ogólnej - pomimo większego nadzoru zapewnianego przez placówki opiekuńcze.

Podczas dorocznego spotkania Amerykańskie Towarzystwo Gerontologiczne (GSA) w 2018 r., prof. Mezuk przedstawiła wyniki badań zrealizowanych przez zespół pracujący pod jej kierownictwem. Poddano analizie prawie 50 tys. przypadków samobójstw dokonanych przez osoby w wieku 55 lat i starsze. Dane pochodziły z Krajowego Systemu Zgłaszania Zgonów Gwałtownych (NVDRS), dotyczyły przypadków z  lat 2003–2015 w 27 stanach. Okazało się, że 2,2 proc. tych samobójstw miało miejsce w placówkach opieki długoterminowej. Samobójcy to osoby już mieszkające w instytucjach opiekuńczych, przenoszące się do takich instytucji lub (uwaga!) opiekunowie osób starszych.

Okazuje się, że nawet w nadzorowanych placówkach starsi ludzie znajdują sposoby na zakończenie własnego życia. Smutne dane z publicznych rejestrów ujawniają rozpacz mieszkańców instytucji opiekuńczych. Niektórzy są pogrążeni w depresji, doświadczają lęków i ciężkiej samotności, czują się porzuceni lub „nie mają po co żyć”.

Eksperci ostrzegają, że samobójstwo w późnym okresie życia jest niedostrzeganym problemem, który będzie narastał.

*Kaiser Health News - amerykański serwis informacyjny monitorujący politykę zdrowotną i system opieki zdrowotnej.
** PBS NewsHour - telewizyjny program informacyjny.

[Tłumaczenie i opracowanie własne HLI Polska na podstawie serwisu informacyjnego CNN News/ Health (M.Bailey, JN.Alecciav – KHN) – 23.04.2019 r.]

Zdjęcie ilustracyjne: Unsplash (Ihor Malytskyi) - FP